Wynaleziony w XIX wieku metronom mechaniczny umożliwia precyzyjny pomiar krótkich okresów czasu. Urządzenie ma kształt piramidy z jedną ściętą krawędzią, na której umieszczone jest ruchome wahadło.
Przemieszczając się z boku na bok w regularnych odstępach czasu, pozwala kontrolować i synchronizować częstotliwość czynności bez utraty rytmu. Najczęściej to urządzenie jest używane w branży muzycznej: na próbach i występach koncertowych.
Oprócz wahadła konstrukcja metronomu zawiera skalę, która pozwala ustawić żądaną częstotliwość ruchu. Im większy ciężar na wahadle, tym niższa częstotliwość i odwrotnie. Modele mechaniczne ustąpiły dziś miejsca elektronicznym, które często są wypuszczane z wbudowanym tunerem - do synchronizacji instrumentów muzycznych.
Historia metronomu
Metronom został wynaleziony na początku XIX wieku. Autorstwo należy do naukowca Dietricha Nikolausa Winkela z Amsterdamu, ale praktyczne zastosowanie urządzenia odkrył mechanik i pianista Johann Nepomuk Mälzel.
Ulepszywszy metronom Winkla, zorganizował jego produkcję w Holandii. Głównym celem urządzenia w tamtym czasie było liczenie uderzeń w kompozycjach muzycznych. Słynny kompozytor Ludwig van Beethoven rozsławił ten wynalazek w Europie. Jako pierwszy oznaczył tempo w nutach literowymi oznaczeniami MM, nawiązującymi do metronomu Mälzela. Po skrócie w notatkach następowała liczba, na przykład - MM30, co odpowiadało 30 uderzeniom na minutę.
Urządzenie zostało wprowadzone do masowej produkcji w 1895 roku przez przedsiębiorcę Gustava Wittnera z Niemiec. Opatentował wynalazek i najpierw uruchomił produkcję klasycznej wersji metronomu Mälzela, a następnie zaczął go ulepszać. Nazwany na cześć przedsiębiorcy, Wittner zyskał światową sławę, a dziś słynie z produkcji najdokładniejszych metronomów o bezwarunkowej jakości: zarówno w standardowym wykonaniu mechanicznym, jak i nowoczesnych elektronicznych.
Początkowo metronom był używany tylko przez profesjonalnych muzyków i kompozytorów, ale jego popularność wzrosła wśród innych klas: w 1923 roku amerykański artysta Man Ray wykorzystał urządzenie do stworzenia kompozycji rzeźbiarskiej „Object to Destroy”. Był to metronom, na którego wahadle umocowano fotografię oka kobiety.
W 1957 roku praca Raya została skradziona z sali wystawowej w biały dzień iz dużą liczbą świadków. Porywacze, którymi okazali się paryscy studenci, zniszczyli ją strzałem z rewolweru. Nie tylko nie zaszkodziło to autorowi, ale wręcz przeciwnie, przyniosło jeszcze większą popularność. Otrzymał znaczne ubezpieczenie zepsutego metronomu i wykonał 100 kolejnych jego kopii, z których każda nosiła nazwę „Niezniszczalny obiekt”.
Mówiąc o historycznym znaczeniu metronomu, warto również wspomnieć o oblężonym Leningradzie, gdzie był używany w latach 1942-1944 jako zamiennik wyłączonej łączności radiowej. Za pomocą urządzenia ludność miasta była powiadamiana o ostrzale i bombardowaniu.
Uderzenia 50 uderzeń na minutę dotyczyły bezpiecznego środowiska, a 150 uderzeń na minutę — trybu ekstremalnego zagrożenia. Następnie zostało to opisane w utworze muzycznym „Leningrad Metronom” do wierszy Matusowskiego i muzyki Basnera.
Rodzaje metronomów
Mechaniczne metronomy były szeroko stosowane do końca XX wieku, ale dziś zostały prawie całkowicie zastąpione modelami elektronicznymi - jeszcze dokładniejszymi i łatwiejszymi w użyciu. Co więcej, ich wiodącym producentem pozostaje ta sama firma Wittner, znana w całym cywilizowanym świecie od końca XIX wieku.
Wersja elektroniczna ma zupełnie inny wygląd i rozszerzoną funkcjonalność. Teraz to nie jest piramida ze ściętą krawędzią i wahadłem wahadłowym, ale kompaktowe plastikowe urządzenie z przyciskami i elektronicznym wyświetlaczem. Jego funkcje obejmują:
- Kompaktowy. Elektroniczny metronom jest płaski, lekki i łatwo mieści się w kieszeni, teczce lub tablecie.
- Szeroki zakres tempa. W nowoczesnych modelach waha się od 30 do 280 uderzeń na minutę.
- Wielofunkcyjny. W razie potrzeby standardowy dźwięk uderzeń można zastąpić kliknięciami, piskami i innymi dźwiękami.
- Możliwość zapisywania schematów rytmicznych w pamięci urządzenia - z późniejszym odtwarzaniem i odtwarzaniem.
- Dodatkowe wbudowane bloki: tuner, kamerton, rejestrator, timer.
- Możliwość używania w ciemności. Informacje mogą być wyświetlane na podświetlanym ekranie, co pozwala dostosować rytm w dowolnym świetle.
Melzel i Wittner zazdrościliby takiej funkcjonalności i trudno byłoby sobie wyobrazić, że stanie się ona dostępna w ulepszonych wersjach ich mechanicznych metronomów 100 lat po stworzeniu pierwszych wersji. Niemniej jednak pozostaje faktem, że nowoczesne metronomy elektroniczne znacznie przewyższają mechaniczne pod każdym względem.
